उशीरा सुचलेले शहाणपण

कोरोनाची साथ ओसरत असल्यामुळे अनेक व्यवहार मूळ पदावर येऊ लागले आहेत. मॉल, बाजारपेठा गजबजू लागल्या आहेत. मुंबईतील उपनगरी रेल्वेसेवाही पूर्ववत होण्यास सज्ज झाली आहे. लग्नसमारंभ, सार्वजनिक कार्यक्रम सावधगिरी पाळून पार पाडले जात आहेत. इतकेच नव्हे तर भायखळ्याच्या जिजामाता उद्यानात पेंग्विनच्या भेटीला यायचं हं.. अशी लाडाकौतुकाची निमंत्रणेही महापालिकेतर्फे प्रसारित करण्यात येत आहेत. एवढे सगळे सुरू करणार्‍या शिवसेनेच्या सरकारला शिवजयंतीचे वावडे का वाटू लागले हे मात्र कोडे आहे!

छत्रपती शिवाजी महाराज हे अवघ्या महाराष्ट्राचे आराध्य दैवत आहे. शिवछत्रपतींच्या पराक्रमाचे पोवाडे गात-गात अनेक मराठी पिढ्या वाढल्या, फळल्या-फुलल्या आणि मराठी मातीत मिसळून गेल्या. महाराष्ट्राच्या अस्मितेशी शिवछत्रपतींचे नाव असे काही जोडले गेले आहे की महाराष्ट्र आणि शिवराय या अद्वैताचे भल्याभल्या इतिहासकारांना नवल वाटावे. काळाच्या ओघात महाराष्ट्रामध्ये शिवछत्रपतींच्या नावाखाली अनेकांनी आपापली राजकीय दुकाने थाटली. शिवरायांचे नाव घेतले आणि त्यांच्या नावाचा जयघोष केला की मतपेटीमध्ये भरभरून दान पडते हे ओळखून छत्रपतींच्या नावाचा राजकीय खेळ सुरू झाला. अर्थात या पक्षांना छत्रपतींचा इतिहास, स्वराज्यातील मूल्ये, मराठी संस्कृती याची काहीही पर्वा नव्हती. त्यांचे लक्ष्य होते ते फक्त राजकारणातील दुकानदारीवर. गेली अनेक वर्षे महाराष्ट्रामध्ये शिवजयंती आणि शिवरायांची पुण्यतिथी नेमाने व भक्तिभावाने साजरी होत आली आहे. त्यात कुठलाही पक्ष अथवा मराठी माणूस मागे नसतो. यंदाची शिवजयंती वेगळ्याच परिस्थितीमध्ये उंबरठ्यावर आली आहे. कोरोनाच्या साथीचे प्रमाण कमी होत असले तरी हे जीवघेणे संकट अजुनही पुरेसे टळलेले नाही. त्यामुळे सावधगिरी पाळणे भाग आहेच. पण तरीही 19 फेबृुवारी रोजी होणार्‍या शिवजयंतीच्या उत्सवावर सरकारने अचानक जाहीर केलेले निर्बंध अनेकांना खटकलेच. शिवजयंतीचा उत्सव साजरा करताना दहापेक्षा अधिक लोकांनी जमा होऊ नये ही अट तर थक्क करणारीच होती. उपनगरी गाड्यांपासून सारे काही सुरू असताना शिवजयंतीबद्दल शिवसेनेलाच उत्साह उरला नाही असे चित्र यातून तयार झाले. भारतीय जनता पक्षाच्या कार्यकर्त्यांनी सरकारच्या या निर्णयावर सडकून टीका केली आणि तीव्र आंदोलनाचा इशारा दिला. तेव्हा कुठे तीन चाकी महाविकास आघाडीच्या सरकारला जाग आली. आता दहाऐवजी शंभर जणांनी एकत्र येऊन शिवजयंती साजरी केली तरी चालेल असा बदल नियमावलीमध्ये करण्यात आला आहे. अर्थात, बूँदसे गयी वो हौदसे नहीं आती या हिंदी म्हणीनुसार शिवसेनेची अब्रू गेली ती गेलीच. सत्तेच्या मोहापायी काँग्रेस आणि राष्ट्रवादी काँग्रेससारख्या पक्षांसोबत मांडीला मांडी लावून बसताना शिवसेना आपली ओळखच विसरली आहे. अन्यथा शिवजयंतीच्या उत्सवावर नियमावलीचे कारण सांगून पाणी फिरवण्याचा उद्योग शिवसेना नेत्यांनी केला नसता. शिवजयंतीवरील निर्बंधांमुळे सर्वाधिक विरस शिवसेनेच्या कट्टर कार्यकर्त्यांचाच झाला असेल यात शंका नाही. कारण वर्षानुवर्षे छत्रपती शिवाजी महाराजांचे नाव घेऊन हा पक्ष मराठी अस्मितेचे राजकारण करीत आला आहे. जलेबी अने फाफडा उद्धव ठाकरे आपडा असल्या सवंग घोषणेसहित गुजराथी भाषकांची मने जिंकण्यासाठी निघालेल्या शिवसेनेने आता आपल्या मूळ स्वरुपाकडे लक्ष द्यायला हवे. अन्यथा सत्तेपायी तेलही गेले, तूपही गेले, हाती धुपाटणे राहिले अशी अवस्था या पक्षाची झाल्याशिवाय राहणार नाही.