उघड दार देवा आता…

भारतीय समाजाचे जगणे हे धार्मिक संकल्पनांभोवती बांधले गेलेले आहे. अनेक व्रतवैकल्ये व सण घेऊन येणार्‍या श्रावण महिन्यात याचा प्रत्यय प्रकर्षाने येतो. त्यामुळेच सोशल डिस्टन्सिंगचे कठोर पालन करीत मंदिरे लोकांसाठी पुन्हा खुली व्हावीत अशी मागणी होते आहे. यातून लोकांना निव्वळ मानसिक आधार मिळणार नाही तर अनेकांना त्यांची उपजीविकाही परत मिळेल. अर्थातच, जबाबदारीने सोशल डिस्टन्सिंग मात्र पाळले गेलेच पाहिजे. कोरोना महामारीच्या अजगराचा जीवघेणा विळखा हळूहळू सैल होत असल्यासारखा भासू लागला आहे. मुंबई, ठाणे, जळगाव अशा काही मोजक्या शहरांमध्ये रुग्णसंख्या किंचित आटोक्यात येत असल्याचे आकडेवारी दर्शवित आहे. पुण्याहून येणार्‍या कोरोनासंबंधी बातम्या काहिशा चिंताजनक असल्या तरी परिस्थिती नियंत्रणात असल्याचा दावा राज्य सरकारतर्फे केला जातो आहे. मुख्यमंत्र्यांनी मिशन बिगिन अगेनची घोषणा केल्यानंतर लगेचच महाराष्ट्रातील अनेक शहरे व गावे पुन्हा लॉकडाऊनमध्ये बंदिस्त होण्याची पाळी आली. रुग्णसंख्या वाढू लागली आणि मृत्यूदर देखील वाढू लागला. ही परिस्थिती पुन्हा थोडीशी नियंत्रणाखाली आल्याचे सरकारी आकडेवारी दर्शवत असली तरी संकटाची तीव्रता कायम असल्याचे लपून राहणार नाही. मुंबई महानगर प्रदेशातील मध्यमवर्गीय आणि उच्चभ्रू रहिवाशांच्या सोसायट्यांमध्ये कोरोनाने शिरकाव केला आहे. अशा परिस्थितीत नागरिकांनी स्वत:हून काही निर्बंध पाळले पाहिजेतच. कोरोनाच्या असण्याला आपण रुळावत चाललो असताना यंदाचा श्रावण येऊन ठेपला आहे. श्रावण हा व्रतवैकल्यांचा आणि सणवारांचा पवित्र महिना. परंतु व्रतवैकल्यांच्या या काळात यंदा राज्यातील छोटीमोठी देवळे आणि देवस्थाने बंद आहेत. सोशल डिस्टन्सिंगचे नियम पाळून श्रावण महिन्यापुरती देवळे खुली करावीत अशी मागणी शिवसेनेच्याच एका खासदाराने आता मुख्यमंत्री ठाकरे यांच्याकडे केली आहे. संकट काळामध्ये देव आठवणे स्वाभाविकच म्हणायला हवे. यापूर्वी भाजपकडूनही ही मागणी केली गेली आहे. एका जीवघेण्या साथीच्या काळात देवदर्शनाचा लाभ कोणाला नको असेल? परंतु लॉकडाऊनच्या कठोर नियमांमुळे सामान्य मराठी माणूस प्रार्थना करण्याच्या हक्काला देखील मुकला आहे. श्रद्धा हा नेहमीच सामान्य माणसाच्या जगण्याचा भक्कम मानसिक आधार असतो. पण देवस्थाने फक्त मानसिक आधारच असतात असे नव्हे, तर लाखो कुटुंबांचा रोजगार त्यावर अवलंबून असतो. हलवाई, फुलवाले, नारळवाले, धूूप-अगरबत्त्या, अन्य पूजासाहित्याचे उत्पादक, खानावळवाले अशा अनेक प्रत्यक्ष-अप्रत्यक्ष रोजगारांना देवस्थाने चालना देतात. तथापि या महामारीत मंदिरे खुली करणे नव्या संकटाला आमंत्रण तर ठरणार नाही ना, ही भीती देखील रास्त म्हटली पाहिजे. दरम्यान, येत्या 1 ऑगस्टला येणार्‍या बकरी ईदच्या दिवशी मटण ऑनलाइन मागवावे अशी सूचना राज्यसरकारने केली असून त्यासंबंधी नियमावलीही जाहीर केली आहे. ही नियमावली पाहता सुज्ञ माणसाला हसावे की रडावे हेच मुळी कळणार नाही. बकरी ईद हा कुर्बानीचा पवित्र दिवस मानला जातो. त्यादिवशी मटण खाणे हा मुख्य कार्यक्रम मानणे हास्यास्पद आहे. जेथे कुर्बानीला महत्त्व आहे तेथे मटण ऑनलाइन घरी मागवण्यामध्ये काय हशील? परंतु नोकरशाहीच्या आहारी गेलेल्या राज्य सरकारला ना बकरी ईदच्या पावित्र्याची पर्वा आहे ना श्रावणातील व्रतवैकल्यांची. मात्र, कोरोनाविषयीचे गांभिर्य कमी होणार नाही अशा पद्धतीने जीवनमान सुरळीत करण्याचा समतोल साधणे ही सरकारची जबाबदारीच आहे.