नवी मुंबई स्वच्छ शहरांत अव्वल

नवी मुंबई : रामप्रहर वृत्त

स्वच्छ सर्वेक्षण 2021मध्ये नवी मुंबई महापालिकेने देशातील सर्वोत्तम स्वच्छ शहराचा प्रथम क्रमांकाचा किताब अखेर प्राप्त केला. महापालिका आयुक्त अभिजित बांगर यांनी नाविन्यपूर्ण उपक्रम हाती घेत शहरातील नागरिकांना त्यात सहभागी करून घेतले. त्याचे फलित मिळाले असून नवी मुंबईला गौरवण्यात आले. महानगरपालिकेने शहरात सौंदर्यीकरणाच्या नाविन्यपूर्ण संकल्पना राबविल्या. त्यात स्वच्छता आणि पर्यावरणरक्षण-संवर्धनाचे संदेश प्रसारित करणार्‍या आकर्षक रंग चित्रांनी सजलेली भित्तीचित्रे, महत्त्वाच्या चौकातील लक्षवेधी शिल्पाकृती, विद्युत दीपांनी उजळलेले उड्डाणपूल, अंडरपास व विद्युत खांब, स्वच्छ तलाव काठांवर विलोभनीय चित्रे अशा विविध प्रकारे नवी मुंबई शहर लक्षवेधी स्वरूपात सजले. जे. जे. स्कूल ऑफ आर्ट्सच्या कल्पक विद्यार्थी कलाकारांनी आगळ्यावेगळ्या कल्पना राबविल्या. येथील मूळ आगरी-कोळी संस्कृतीपासून अत्याधुनिक प्रगतीपर्यंतचे विविध कलाप्रकार ठिकठिकाणी दृश्य स्वरूपात साकारत शहराचे रूपच पालटले. यावर्षी स्वच्छतेच्या अंगाने विशेष लक्षवेधी ठरलेली बाब म्हणजे शहरातील मोठ्या नाल्यांमध्ये कचरा टाकला जाऊन ते अस्वच्छ होऊ नये, याकरिता या नाल्यांच्या काठांवर बसविण्यात आलेल्या विशिष्ट प्रकारच्या उंच जाळ्या. तसेच नाल्यांमधून वाहून जाणारा कचरा एके ठिकाणी अडकून साफ करता यावा, याकरिता नाल्यांच्या प्रवाहात लावण्यात आलेल्या जाळ्या या दोन महत्त्वाच्या उपाययोजनांमुळे शहरातील नाले स्वच्छ राहिले. याचीही दखल राष्ट्रीय पातळीवर घेण्यात आली. नवी मुंबई शहरातील नागरिकांकडून घरात निर्माण होणार्‍या कचर्‍याचे घरातच वर्गीकरण करून तो कचरा गाड्यांमध्येही वेगवेगळा दिला जात आहे. तसेच कचरा वाहतुकीसाठी अत्याधुनिक आरएफआयडी तंत्रप्रणाली राबविण्यात येत असल्याने कचरा संकलनाप्रमाणेच योग्य पद्धतीने कचरा वाहतुकीतही नवी मुंबई नेहमीच आघाडीवर राहिली आहे. कोरोना प्रभावित कालावधीतही शहर स्वच्छतेकडे जराही दुर्लक्ष होऊ न देता कोरोनाग्रस्त विलगीकरणात असलेल्या घरांतील कचरा करोना सुरक्षा नियमांचे पालन करीत संकलित करून त्याची विल्हेवाटही त्याच सुरक्षित पद्धतीने लावण्याकडे नवी मुंबई महापालिकेने विशेष लक्ष दिले होते. शून्य कचरा स्लम मॉडेलची यशस्वीरित्या अंमलबजावणी शहरातील अनेक सोसायट्या, उद्योग, हॉटेले, उद्योग समूह यांनी आपल्या आवारातच केली. नवी मुंबई महानगरपालिकेच्या सर्व शाळा तसेच उद्यानांमध्येही खत प्रकल्प सुरू करण्यात आले आहेत. कोपरखैरणे येथील डम्पिंग ग्राऊंड शास्त्रोक्त रितीने बंद करून त्याठिकाणी फुलविण्यात आलेल्या निसर्गोद्यानात स्वच्छता पार्क ही अभिनव संकल्पना महापालिकेने राबविली. शिवाय शहरातील दैनंदिन साफसफाई विहीत वेळेत व योग्य रितीने केली जात आहे की नाही, याचे निरीक्षण व नियंत्रण करण्यासाठी राबविलेली स्मार्ट वॉच संकल्पना महापालिकेला फलदायी ठरली आहे. महापालिकेने शहरातील शौचालयांचे व्यवस्थापन व नियमित स्वच्छतेकडे बारकाईने लक्ष देताना शहरातील 406 सार्वजनिक व सामुदायिक शौचालयांची माहिती गुगल मॅपवर उपलब्ध करून दिली आहे. शौचालयांमध्ये महिलांसाठी स्वतंत्र व्यवस्था असून 21 ई-टॉयलेटपैकी विशेष सुविधांसह स्वतंत्र शी-टॉयलेटही कार्यरत आहेत.

लोकसहभागाला यश : स्वच्छ सर्वेक्षण 2021मध्ये लोकसहभागावर भर देताना कोरोना सुरक्षा नियमांचे पालन करीत महापालिकेने विविध उपक्रम राबविले. यामध्ये महापालिका अधिकारी, कर्मचारी, सफाई कामगार यांच्याप्रमाणेच लोकप्रतिनिधी व नागरिकांचाही मोठ्या प्रमाणात सक्रिय सहभाग लाभला. त्यामुळे शहरात स्वच्छतेची चळवळ उभी राहिली.

स्वच्छ सर्वेक्षण अभियान 2022ला सामोरे जाताना आपले राष्ट्रीय मानांकन उंचविण्यासाठी निश्चय केला आहे. पहिला क्रमांक हा आपला ध्यास प्रत्यक्षात आणण्याकरिता रस्ते दत्तक योजना, शून्य कचरा झोपडपट्टी, गावठाण व सेक्टर संकल्पना तसेच पेट कॉर्नर, असे विविध नाविन्यपूर्ण उपक्रम राबवून सर्वांनी मिळून अधिक जोमाने काम करू या.

-अभिजित बांगर, आयुक्त, नवी मुंबई महापालिका