मोबाइल टॉवर्सप्रमाणेच वणवे, तरव्यांमुळेही तापमानात वाढ ; पोलादपूरवासीयांना तापमानवाढीचा ताप

पोलादपूर ः प्रतिनिधी

रोमिंगमधील मोबाइल ग्राहकांना नेटवर्क क्षेत्र उपलब्ध करून देण्याच्या हेतूने पोलादपूर तालुक्यात उभारण्यात आलेल्या मोबाइल टॉवर्सप्रमाणेच उन्हाळा सुरू होताच लागणारे वणवे, तरवे आणि वीटभट्टी व्यवसायही तापमानवाढीस कारणीभूत ठरत असल्याचे दिसून येते, मात्र तापमानवाढीच्या नैसर्गिक आपत्तीस कारणीभूत ठरणार्‍या या प्रकारांवर निर्बंध घालण्यासाठी कोणतेही कायदेशीर उपाय करण्यात आल्याचे दिसत नसल्याने पोलादपूरकर विनाकारण या तापमानवाढीचा ताप सहन करीत असल्याचे दिसून येत आहे.

पोलादपूर तालुक्यात 2005 सालानंतर मोबाइल टॉवर्स उभारण्यास मोठ्या प्रमाणात सुरुवात झाली. यात प्रथम टाटा इंडिकॉम, बीएसएनएल, आयडिया, एअरटेल, एअरसेल, रिलायन्स अशा कंपन्यांनी मोबाइल टॉवर्स उभारण्याकामी स्थानिकांच्या जागा भाडेतत्त्वावर घेऊन टॉवर्स उभारले. प्रत्येक मोबाइल टॉवरमुळे निर्माण होणार्‍या विद्युत चुंबकीय क्षेत्रामुळे तसेच रेडिएशनमुळे तापमानवाढीचा धोका निर्माण झाला असून एक टॉवर किमान 1 ते 2 अंश सेल्सियस तापमान वाढण्यास कारणीभूत ठरत आहे. याखेरिज मानवी जीवनावर या मोबाइल टॉवरचे प्रतिकूल परिणाम होत असून झोपेची अनियमितता,

हार्मोन्स असंतुलित होणे, स्मरणशक्ती खालावणे, थकवा, डोकेदुखी, केसगळती, रोगप्रतिकारशक्तीचा र्‍हास होणे, थॉयरॉईड्स ग्रंथीचे आजार, पक्षाघात, मायग्रेन, कॅन्सर, गर्भवती महिलांची कमी काळात प्रसूती, चिडचिडपणा, हृदयरोगाची लक्षणे वाढणे, मेंदूचे आजार विशेषत: कॅन्सरच्या लक्षणात वाढ असे अनेकविध आजार या मोबाइल टॉवरच्या वाढत्या संख्येमुळे पोलादपूरकर अनुभवताहेत. शहरातील आनंदनगरात तीन मोबाइल टॉवर्स, तर हनुमाननगर, शिवाजीनगर, ग्रामपंचायत परिसर येथे प्रत्येकी एक टॉवर असल्याने शहरात कमालीची तापमानवाढ झाली आहे. याखेरिज तालुक्यातील ग्रामीण भागातही मोबाइल टॉवर्सची संख्या वाढल्याने तापमानवाढीत भर पडत आहे.

शेतीच्या मशागतीसाठी झाडांच्या नव्या फांद्या व पानांची कवळे काढून त्याचे शेतजमिनीवर राब पेटवून शेतीची मशागत करण्याची ही पारंपरिक पध्दत तालुक्यात सर्वत्र रूढ झाली. यामुळे थेट सूर्यप्रकाशामुळे शेतजमिनीच्या मातीत नवीन पिकाच्या वाढीसाठी निर्माण होणारे सिलीकॉनीयस गुणधर्म असलेले पोषक द्रव्य संपूर्ण जळून जात असल्याचे आधुनिक कृषी तंत्रज्ञान सांगते. पोलादपूर तालुक्यात कवळे काढून राब पेटविण्याचा हंगाम आता सुरू झाला आहे. अनेक शेतांत शेण, फांद्या, पाने असा राब अंथरला गेला आहे.

यात सागवानी झाडांच्या पानांचा व कोवळ्या फांद्यांचा राबात जास्त उपयोग झाल्याचे दिसते. यामुळे सागाची झाडे बोडकी झाली आहेत. दुसरीकडे गेल्या वर्षी कवळे तोडताना चार-पाच शेतकर्‍यांचा विजेच्या तारेला स्पर्श झाल्याने त्यांना हकनाक जीव गमवावा लागला. सागमाफियांना हा हंगाम शेतीच्या मशागतीच्या निमित्ताने सागाची अवैध वृक्षतोड करण्यास प्रोत्साहित करणाराही ठरत आहे. पावसाळी पीक घेऊन झाले की जमीन ओलसर असतानाच शेताची नांगरणी केल्यानंतर सूर्यप्रकाश व सूर्यकिरणे थेट जमिनीत मातीत शिरून माती भुसभुशीत होण्यास मदत होतेच; पण यासोबतच नंतरच्या पिकासाठी पोषक अशा सिलीकॉनीयस द्रव्याची निर्मिती होऊन पिके जोमाने वाढतात. हा कृषी विज्ञानाचा शोध तालुक्यातील तापमानवाढीसोबतच धुरामुळे होणार्‍या प्रदूषणावरही नियंत्रण मिळविण्यास साह्यभूत ठरणार आहे. राब जाळण्याची मशागतीची पारंपरिक पध्दत वातावरणाचे संतुलन बिघडवत आहे. ही राब जाळण्याची पध्दत पोलादपूरचे तापमान वाढण्यास कारणीभूत ठरत आहे.

पोलादपूर तालुक्यात संध्याकाळी उंच डोंगरावर विद्युत रोषणाई केल्यासारखे वणव्यांचे दृश्य मनोहारी दिसत असले तरी हे वणवे भरदुपारी जेव्हा पेटतात तेव्हा पाणीटंचाई असलेल्या या तालुक्यात शेतकर्‍यांना त्यावर नियंत्रण ठेवणे अशक्यप्राय होते. पोलादपूर तालुक्यातील माळरानावरील गवताचे प्रमाण पाहता ते तालुक्याला पशुधन संगोपनासाठी दुधदुभता तालुका अशी ओळख देण्यास उपयुक्त आहे. पोलादपूर तालुक्यातील ग्रामीण भागात रानात गुरे बांधण्याचे वाडे असल्याने अनेक गाई व बैलांचा वणव्यामुळे वाड्याला आग लागून मृत्यू झाल्याच्या घटनांमुळे शेतकर्‍यांना मोठा आर्थिक फटका बसतो. याखेरिज सिमेंट काँक्रीटच्या विटांची निर्मिती शक्य असताना आजही पोलादपूर तालुक्याच्या ग्रामीण भागात मातीच्या विटा भाजण्याच्या पारंपरिक व्यवसायातील वीटभट्ट्या अस्तित्वात असून या वीटभट्ट्यादेखील तापमानवाढीस कारणीभूत ठरत असल्याने त्याबाबत कारवाई अथवा बंदीचा विचार होण्याची गरज आहे.

2005पूर्वी मे महिन्यात 32 ते 36 अंश सेल्सियस असलेले तापमान आता केवळ 10 वर्षांनंतर 40 ते 45 अंशांपर्यंत वाढलेले दिसते. पोलादपूर नगरपंचायतीत शहरातील व तहसील कार्यालयात तालुक्यातील मोबाइल टॉवर्सची करवसुली करण्यापलीकडे प्रशासन कोणतीही कारवाई करताना दिसत नाही, तसेच तापमानवाढीसाठी कारणीभूत असलेल्या वीटभट्ट्यांवर निर्बंध आणण्यासोबत वणवे आणि तरवे रोखण्यासाठीही उपाययोजना घडून येत नसल्याने पोलादपूरवासीयांना तापमानवाढीचा ताप सोसण्याची अपरिहार्यता निर्माण झाली आहे.