शेअर बाजारामध्ये जोखीम वाढली, आता काय करायचे?

भारतीय शेअर बाजार एका विशिष्ट रेंजमध्ये फिरत असून त्यातील चढउतार वाढत चालले आहेत. अशा स्थितीत सर्वसामान्य गुंतवणूकदारांना सावध होऊन आपल्यापुरते काही विशिष्ट धोरण आखून बाजारात ठामपणे उभे राहता येईल का?

मागील एक-दोन आठवड्यात आपण पाहतोय की भारतीय शेअर बाजार हा एका ठरावीक रेंजमध्ये घुटमळताना आढळत आहे. सेन्सेक्स साधारपणे 48000 ते 50000, तर राष्ट्रीय शेअर बाजाराचा निर्देशांक निफ्टी 50 हा 14500 ते 15100 यामध्ये फिरताना आढळत आहे, परंतु दुसरीकडे देशांतर्गत व जागतिक आर्थिक बाजारामध्ये आजूबाजूस असंख्य घडामोडी घडताना आपण पाहत आहोत. त्याबद्दलच आज थोडे जाणून घेऊ.

सर्व आर्थिक जगताचे लक्ष वेधून घेणारी क्रिप्टो करन्सी (एक ना असंख्य प्रकार) परवाच्या बुधवारी अगदी 30-45 टक्क्यांपर्यंत एकाच दिवसात घसरली. सर्वांच्या परिचयाची बिटकॉईन 30 टक्के, एथेरियम 40, तर डोजकॉईन 45 टक्क्यांनी. आता क्रिप्टो म्हणजे काय हे आतापर्यंत मुलांपासून या गुंतवणूक क्षेत्रात असणार्‍यांना असंख्य व्हिडीओच्या माध्यमामुळे  माहिती आहेच. मागील आठवड्यात जगातील पहिल्या दोन श्रीमंत व्यक्तींमधील एक एलॉन मस्क याने जाहीर केले की, पर्यावरणाच्या मुद्द्यावर त्याची कंपनी टेस्ला ही बिटकॉईनमध्ये (विक्री) व्यवहार करणार नाही आणि एका बिटकॉईन व्यवहारासाठी जितकी ऊर्जा वापरली जाते, त्याच्या एक टक्क्यापेक्षा कमी ऊर्जा वापर करणार्‍या इतर क्रिप्टो करन्सी पर्यायांचा विचार करीत आहेत. हे सूतोवाच करतानाच या बिटकॉईन समर्थकाच्या अशा घूमजावामुळे 500 बिलियन अमेरिकी डॉलर्सची बिटकॉईन धुतली गेली व पुढील एकाच दिवसात त्याचे 30 टक्के अवमूल्यन झाले. ह्याच टेस्ला कंपनीने फेब्रुवारी महिन्यात डिजिटल करन्सीमध्ये आपली गुंतवणूक जाहीर केल्याने आणि बिटकॉईनमध्ये त्याच्या मोटारी व सेवांसाठी देय देण्यास मान्य केल्यावर मिळालेला सर्व वेग आता गमावला आहे. आता त्याचीच री ओढत इथेरियम जगातील दुसर्‍या क्रमांकाचा क्रिप्टो करन्सी 40 टक्क्यांनी खाली आला आहे. त्यापाठोपाठ दुसर्‍याच दिवशी चीनने क्रिप्टो करन्सी व्यापारावर बंदी आणण्याची घोषणा केली. ब्लँकेट बॅन म्हणजे देशभर कडक निर्बंध लादत बँका आणि इतर ऑनलाइन पेमेंट प्लॅटफॉर्मवर देशातील क्रिप्टो करन्सीशी संबंधित कोणत्याही सेवा देण्यास आता चीन बंदी घालत आहे. जरी चीनने क्रिप्टो एक्सचेंजवर बंदी घातली आहे, परंतु अद्याप व्यक्तींना डिजिटल मालमत्ता ठेवण्यास बंदी घातलेली नाही. या क्षेत्रातील विश्लेषक अशा पडझडीकडे एक संधी म्हणून पाहत असल्यास नवल नाही. आता यावर कडी म्हणजे बायडन सरकारच्या अखत्यारीतील ट्रेजरी घोषणेनुसार क्रिप्टो करन्सीच्या पडझडीस आधार दिलेल्याचे वृत्त असून त्यामुळे गुरुवारच्या रात्री सर्व क्रिप्टो करन्सीमध्ये अचानक तेजी पाहायला मिळाली आहे.

मागील आठवड्यात अजून एक विशेष घटना घडली. ती म्हणजे अमेरिकेतील महागाईचा दर हा गेल्या 13 वर्षांमधील उच्चांकावर (4.2) पोहचला, तर भारतातील गेल्या आठवड्यात जाहीर झालेला किरकोळ महागाई दर हा 5.52 नोंदवला गेला. जेव्हा महागाई दर वाढतो तेव्हा महागाई आटोक्यात ठेवण्यासाठी सेंट्रल बँक म्हणजे आपल्याकडील रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया ही सर्व विचारपूर्वक आपले निर्णय घेत असते व क्वचित प्रसंगी व्याजदरात सुधार करू शकते. यामुळे अधिक व्याजदर असल्याने कर्ज घेण्यावर निर्बंध येतात आणि कारण नसताना लोक कर्ज घेत नाहीत व लोकांच्या जवळील जास्तीचा पैसा हा जास्त तुलनेने वाढलेले व्याजदर असल्याने आपसूकच बचत केली जाते आणि खर्चाला पर्यायाने महागाईस आळा बसतो.

मागील आठवड्यात सरकारकडून शेतकर्‍यांसाठी अजून एक पाऊल उचलले गेले. ते म्हणजे डाय अमोनियम फॉस्फेट फर्टिलायझरवरील सबसिडी 140 टक्क्यांनी म्हणजेच प्रतिगोणी 1200 रुपयांनी वाढवून दिली. त्यामुळे खत संबंधित कंपन्यांच्या शेअर्समध्ये तेजी पाहायला मिळाली.

तर दुसरीकडे केंद्र सरकारने शुक्रवारी 60 लाख टन साखर कोट्याच्या 95 टक्के निर्यात पूर्ण केल्याने साखर निर्यातीसाठी देण्यात येणार्‍या अनुदानाची रक्कम एक तृतीयांश कमी करून 6000 प्रतिटनावरून 4000 प्रतिटन केली. यामुळे साखर उत्पादक कंपन्यांच्या भावावर दबाव राहिला व मागील दोन-तीन आठवडे असणार्‍या तेजीस काहीसा लगाम बसला. अशीच काहिशी परिस्थिती आपण स्टील क्षेत्रामध्ये अनुभवत आहोत. कारण पुन्हा चीन आपले पोलाद उत्पादन सुरू करण्याच्या विचारात आहे अशी बाजारात अफवा आहे. 19 मे रोजी जागतिक बाजारातील आलेल्या इन्व्हेन्टरीचे आकडे हे गृहीत अंदाजापेक्षा कमी आले. त्यामुळे भविष्यातील आकड्यांवर कच्च्या तेलाच्या किमती निर्भर राहतील.

त्यामुळे अनेक भारतीय गुंतवणूकदार सध्याचे लॉकडाऊन, अमेरिकी बाजार व आपला बाजार यावर गोंधळलेल्या परिस्थितीत आहेत. यावर एकच मार्ग म्हणजे बाजाराकडे त्यातील रोजच्या हिंदोळ्यांकडे दुर्लक्ष करीत पडझडीत उत्तम कंपन्यांच्या (स्टॉक स्पेसिफिक) शेअर्सची खरेदी चालू ठेवणे हेच काय ते दीर्घ गुंतवणुकीमधून चांगला परतावा मिळवण्याचे गमक आहे, बघा पटतंय का.

उदाहरणादाखल एक फॉर्म्युला ACT

A म्हणजे ऑल व्हेदर कंपन्या (उदा. रिलायन्स इंडस्ट्री, एचडीएफसी, एचडीएफसी बँक, एशियन पेंट्स, इन्फोसिस, टीसीएस, एसबीआय, एसबीआय लाइफ, एचडीएफसी लाइफ, इ.) यासाठी आपल्या गुंतवणुकीमधून 40-50 रक्कम गुंतवावी.

C म्हणजे सायक्लिकल, ज्यामध्ये अचानक काही सकारात्मक बातम्या आल्याने तेजी संभवू शकते अशा कंपन्या. म्हणजेच आपण पाहत आहोत त्या सर्व औषध कंपन्यांचे, ऑक्सिजन संबंधित कंपन्यांच्या शेअर्समध्ये, गेल्या महिन्यामध्ये जागतिक पोलाद मागणी वाढल्याने उसळलेले स्टील कंपन्यांचे शेअर्स, इ. फर्टिलायझर कंपन्यांमध्ये आलेली तूर्त तेजी, अशा कंपन्यांसाठी 30 टक्के रक्कम आपण ठेवू शकतो.

T म्हणजे ट्रेडिंग. ज्यांना तांत्रिक विश्लेषणावरून ट्रेडिंगमध्ये व्यवहार करून झटपट 5-10 टक्के कमवायचे असतात त्यांनी आपल्या गुंतवणुकीमधून 10 टक्के भांडवल अशा प्रकारामध्ये लावून लावलेल्या भांडवलावर 5-10 टक्के मिळाल्यास समाधान मानून मिळालेला नफा आपल्या भांडवलात जोडावा.

वर दिलेला फॉर्म्युला हा एक उदाहरण म्हणून दिला असून प्रत्येकाकडे गुंतवणुकीसाठी असलेली रक्कम आणि जोखीम सहन करण्याची मानसिक तयारी वेगवेगळी असते. त्यामुळे आपण ही पद्धत वापरल्यास त्यातील जोखीम स्वत:लाच उचलायची आहे हे लक्षात घ्यावे.

सुपर शेअर ः इंडियाबुल्स हाऊसिंग फायनान्स

मागील वर्षातील नक्त नफ्याच्या तुलनेत दुप्पट नफा दर्शवत आठवड्याभरात शेअर भावामध्ये 17 टक्के वाढ नोंदवत इंडिया बुल्स हाऊसिंग फायनान्स या आठवड्यातील सुपर शेअर ठरला. अनुत्पादित कर्जदेखील या काळात 1.59 टक्क्यांवर असल्याने ही बाब समाधानाची मानली जात आहे, तसेच वसुलीदेखील 98.5 टक्के दिसून आली. म्हणजेच त्यामध्ये कोणतीही कमी दिसून आलेली नाही ही बाबदेखील उजवी ठरत आहे. कंपनीने मागील वर्षात एकूण 34000 कोटी रुपये हे 8 टक्के दराने पैसे उभे केलेले असल्याने त्याचा फायदा झाल्याचे कंपनीचे सीईओ गगन बंग यांनी स्पष्ट केले. लोन रक्कम ही घटून 73 हजार कोटींवरून 66000 कोटी आलेली आहे. तरी कंपनीने एचडीएफसी लिमिटेडबरोबर स्पर्धात्मक दरावर गृहकर्ज देण्यासाठी एक सामरिक सह-कर्ज भागीदारी केली आहे. त्यामुळे संयुक्तपणे काढलेल्या पतधोरणानुसार किरकोळ गृहकर्जाची उत्पत्ती होईल आणि त्यातील 20 टक्के कर्ज पुस्तकांवर असेल, तर 80 टक्के एचडीएफसीच्या पुस्तकांवर असेल. याचा फायदा कंपनीस थेट होऊ शकेल. दीर्घ कालावधीसाठी 230-250 ही उद्दिष्ट ठेवता येऊ शकतात.

-प्रसाद ल. भावे(9822075888), sharpfinvest@gmail.com